Τρίτη 22 Απριλίου 2014

Περί ζώων και ψυχής: μια αθεϊστική προσέγγιση

Καθόμουν σήμερα το μεσημέρι και περπατούσα στην νέα παραλία Θεσσαλονίκης. Κάπου εκεί στα τόσα «μεγάλα» και «λαμπρά» έργα, έπεσε το μάτι μου, σε ένα περιφραγμένο κύκλο μερικών τετραγωνικών. Εκείνο εκεί λοιπόν το έκτρωμα κάποιοι θέλησαν να το ονομάσουν «πάρκο για σκύλους»… Όπως θα καταλάβατε είχε μέσα σκύλους και φυσικά τα «αφεντικά» τους. 

Από την απέναντι μεριά, υπάρχει ένα λαμπρό οικοδόμημα, από αυτά που τώρα το Πάσχα πολλοί πήγατε, μια εκκλησία. Μου έκανε εντύπωση η διαφορά στην χλίδα ανάμεσα στο πάρκο για τα ζώα – σκύλους και στο πάρκο για τα άλλα τα ζώα τους ανθρώπους. Φυσικά στην χώρα μας, από τα πολύ παλιά τα χρόνια, όποιος μιλούσε για λιτότητα πάντα μια πολυτέλεια την είχε, οπότε δεν έμεινα σε αυτό… Ήρθε το διαολάκι με την τρίαινα δίπλα μου και πήγα ένα βήμα παρακάτω την αρρωστημένη σκέψη μου: έχουν οι σκύλοι ψυχή;

Ανά τους αιώνες πολλοί έχουν διαφωνήσει για το αν τα ζώα έχουν ψυχή. Πολλοί μας είπαν πως ναι έχουν και πολλοί μας είπαν ότι δεν έχουν. Το να είσαι απέναντι από μια εκκλησία και αναρωτιέσαι κάτι τέτοιο σου δίνει την λύση του να έχεις μια άποψη εύκαιρη, αυτή την Ορθόδοξη… Αυτή λοιπόν η Ορθόδοξη πίστη/άποψη μας βασισμένη πάνω στον δυαδισμό μας λέει ότι τα ζώα δεν έχουν ψυχή. Μάλιστα η διαστροφή αυτής της πίστης πάει ένα βήμα παρακάτω, δικαιολογώντας το, μια που τα ζώα κατά αυτούς είναι δημιουργήματα του θεού ως κομματιού της φύσης. Φυσικά αυτή η ορθόδοξη ερμηνεία έρχεται σε αντίθεση με την παρακάτω φράση που βρίσκουμε στην αγία γραφή: «Καὶ εἶπεν ὁ Θεός· ἐξαγαγέτω τὰ ὕδατα ἑρπετὰ ψυχῶν ζωσῶν».

Ο αξιόλογος θεολόγος Αντρέας Θεοδώρου στο βιβλίο του με τίτλο, Απαντήσεις σε θέματα δογματικά στην σελίδα 67 μας γράφει: «Όπως γίνεται νοητό, η ψυχή των ζώων δεν μπορεί να ταυτιστεί με τη λογική ψυχή των ανθρώπων, που είναι φύση νοερά και άυλη, προέρχεται από την πνοή του Θεού και είναι «εικόνα» Θεού, αθάνατη και ακατάλυτη. Είναι όμως παράλογο ορισμένες εκδηλώσεις των ζώων, συγκινησιακές ευαισθησίες και άλλες δεξιότητες, να τις εξισώνουμε με τα λογικά και πνευματικά εκδηλώματα της ανθρώπινης ψυχής. Είναι φυσικές ορμές, ένστικτα, που υπάρχουν στην ουσία του ζώου και τίποτα περισσότερο. Η ψυχή των ζώων δεν είναι αθάνατη. Με το θάνατο του ζώου η ύπαρξή του εξαφανίζεται. Χάνεται οριστικά. Το ζώο δεν πρόκειται να αναστηθεί εκ των νεκρών κατά την κοινή ανάσταση. Ως άλογο ων δεν είναι υπεύθυνο για τα ενεργήματά του, δια τούτο δεν πρόκειται να λογοδοτήσει στον πλάστη του». Φυσικά κάπου εδώ μπερδεύεται το θέμα…
Στις αρχαίες ευρωπαϊκές θρησκείες, τα ζώα είχαν ψυχή. Μάλιστα, το να σκοτώσεις ένα ζώο χωρίς λόγο, θεωρούνταν ύβρη. Τα ζώα, ακολουθούσαν το αφεντικό τους στον εκάστοτε άλλο κόσμο… Και φυσικά, ως κομμάτι της φύσης λάμβαναν και τον αντίστοιχο σεβασμό. Κάτι παρόμοιο βρίσκουμε και στην αρχεία αιγυπτιακή θρησκεία. Παρατηρούμε ζώα σε τάφους, ζώα να πηγαίνουν μαζί με τα αφεντικά τους στον «άλλο κόσμο»…

Φήμες θέλουν να λένε ότι οι Εβραίοι έχουν μια έχθρα ανά τους αιώνες με τους Αιγύπτιους. Αν το δούμε θεολογικά, κάποια στιγμή ήταν σκλάβοι των αιγυπτίων. Μέχρι φυσικά που ο καλός θεός ανάγκασε τους Αιγύπτιους να τους διώξουν και τους έδωσε σαν οδηγό τους τον Μωυσή. Σε όλη αυτή την ιστορία μπορούμε να δούμε κάποιο μένος ανάμεσα στους αρχαίους Εβραίους και τους Αιγύπτιους. Σαν λογική ροή, μπορούμε να πούμε πως είναι απολύτως φυσιολογικό και οι Εβραίοι να εναντιωθούν σε πολλά σημεία θρησκευτικά με τους Αιγυπτίους που τόσο πολύ αγαπούσαν τις γάτες τους… Άρα σε ένα βράδυ, το ζώα σταμάτησαν να είναι ίσα με τους ανθρώπους…


Σαν μη ασπαστείς κάποιας θρησκείας θα ήθελα απλά να σημειώσω μερικά πράγματα. Ο σκύλος μου με αγαπά, με προστατεύει, με σέβεται. Έχει αρχές, είναι υπάκουος και φυσικά με καταλαβαίνει. Μου εκδηλώνει την αγάπη του και συμπάσχει στον πόνο μου. Πολλές φορές έχουμε δει, ζώα να κλαίνε στον τάφο του ιδιοκτήτη τους ή να αρρωσταίνουν αφού αυτός επιβιώσει. Τελικά άραγε έχουν ψυχή; Και αν ναι, μήπως πρέπει να τους φερόμαστε ανάλογα; 

Πυξαράς Δημήτρης

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου